Đặc sản tỏi tía trên xứ mù sương
08/12/16 04:28PM
Từ nhiều đời nay người dân ở xóm Nà Phặt, xã Pù Bin, huyện Mai Châu (Hòa Bình) chỉ trồng một ít tỏi để ăn quanh năm. Khí hậu ở Pù Bin trung bình 1 năm có 4 tháng sương mù nên tạo ra vị ngon đặc biệt cho cây tỏi tía...

Anh Khà Văn Hương giới thiệu tỏi Pù Bin gác bếp

Phân đạm bón xuống thì héo, phân tươi rắc xuống thì không phát triển, phun thuốc BVTV thì hỏng, chỉ tốt tươi khi có sương mù nên cây tỏi sạch, vị đặc trưng, ai đã ăn thử qua đều thích vị cay thơm của nó và thấy mọi loại tỏi khác đều nhạt…

Từ nhiều đời nay người dân ở xóm Nà Phặt, xã Pù Bin, huyện Mai Châu (Hòa Bình) chỉ trồng một ít tỏi để ăn quanh năm. Có lẽ do đường sá xa xôi hiểm trở nên người dân khó tìm thấy thị trường tiêu thụ để mở rộng diện tích canh tác.

Sau nhiều năm bị bó hẹp, con đường nhựa vừa mở đã giúp tỏi bán được giá cao. Nhờ vậy giống tỏi tía độc đáo này được nhiều người biết đến. Năm nay bà con mới dám mạnh dạn mở rộng diện tích trồng. Đầu năm 2016, Đảng ủy, HĐND xã Pù Bin đã phê duyệt tỏi tía là cây trồng chủ lực trên địa bàn.

Ông Khà Văn Liêm, Chủ tịch UBND xã Pù Bin cho biết, năm nay địa phương đã đăng ký mô hình phát triển cây tỏi tía trên diện tích 11ha, trong đó 4ha trồng giống tỏi địa phương, còn lại là giống tỏi tía Hải Phòng với tổng kinh phí khoảng 243 triệu đồng.

Theo ông Liêm, các cây trồng chủ lực ở xã Pù Bin gồm ngô 234ha, lạc 20ha. Trước kia, do người dân sợ thị trường tỏi thiếu đầu ra nên không dám trồng nhiều, năm nay địa phương đã liên kết với Cty Tâm Quyến để bao tiêu sản phẩm. Cách đây 3 năm, giá tỏi ở vùng này bán được cao nhất chỉ khoảng 30 ngàn đồng/kg, bây giờ giá bán đã từ 60 - 80 ngàn đồng/kg, tỏi giống trên 120 ngàn đồng/kg.

18-24-14_cy-toi-pu-bin-sch-tu-l-den-cujpg
Cây tỏi Pù Bin sạch từ lá đến củ

18-24-14_cy-toi-pu-bin-sch-tu-l-den-cujpg


 

Khí hậu ở Pù Bin trung bình 1 năm có 4 tháng sương mù nên tạo ra vị ngon đặc biệt cho cây tỏi tía. Loại tỏi này thân có màu hơi tía, bóc nhánh ngửi thấy mùi cay nồng đặc trưng. Tỏi được trồng từ tháng 7 hoặc tháng 8 âm lịch trong năm, sau 4 tháng xuống giống thì cho thu hoạch với năng suất khoảng 32 tạ/ha. Người dân ở đây có thói quen, thu hoạch xong đem phơi nắng từ 1 - 2 ngày, sau đó để trên gác bếp cho khô dần, nhờ vậy bảo quản được lâu hơn và tránh mất mùi thơm.

Bà Hà Thị Thăm, 64 tuổi ở xóm Nà Phặt đã trồng tỏi tía này từ năm 16 tuổi kể, giống tỏi này từ đời bố mẹ để lại nên không biết ai là người đầu tiên đem lên vùng này. Ngày xưa người dân nơi đây không biết bán mà chỉ trồng để ăn. Bà đã ăn thử tỏi trồng ở miền xuôi nhưng không thích vì nhạt, thiếu vị cay, vị thơm như tỏi tía. Người dân ở đây không chỉ dùng củ tỏi để ăn và ngâm rượu chữa bệnh, lá tỏi được tận dụng để xào thịt trâu, bò…

"Trước đây, khi chưa có phân hóa học, dân chúng tôi thường đi hốt phân bò khô về đốt đem bón hoặc để phân tơi ra trộn với tro củi bếp rồi mới bón cho cây, thường thì bón 2 đợt, đợt đầu bón lót, đợt sau bón bổ sung thêm khi cây mới lớn. Với giống tỏi này, không được dùng phân đạm, phân tươi, hoặc phun thuốc trừ sâu, nên tỏi rất sạch từ lá đến củ. Đồng thời, tỏi tía nơi đây chỉ trồng được một vụ/năm, mùa mưa không trồng được, tốt nhất trồng trong tháng 8 âm lịch", bà Thăm chia sẻ.

18-24-14_vung-trong-toi-luon-ngp-trong-suong-mu-o-x-pu-binjpg
Vùng trồng tỏi luôn ngập trong sương mù
 

18-24-14_vung-trong-toi-luon-ngp-trong-suong-mu-o-x-pu-binjpg

Ông Khà Văn Hương, trưởng xóm Nà Phạt cho biết, năm ngoái nhờ trồng 600m2 tỏi  cho lợi nhuận 10 triệu đồng, năm nay gia đình đã bỏ bớt diện tích trồng lạc để trồng thêm 200m2 nữa.

Người ta hay gọi tỏi Pù Bin là tỏi mù sương vì thời tiết nơi đây mây mù nhiều tháng trong năm đã tạo điều kiện cho cây tỏi phát triển. Năm nào trời mây mù nhiều thì cho củ to, còn trời khô hay mưa nhiều củ sẽ nhỏ.

Tỏi thu hoạch xong sau khi phơi thường để trên gác bếp, có khói ám vào ăn mới ngon và bảo quản được lâu. Từ khi được nhiều người ở xa biết đến, đến mùa thu hoạch đã có người tìm lên mua nhưng cũng không dám mua nhiều. Vì dưới xuôi không có bếp củi, mua về không để lâu được và khi ăn không ngon bằng tỏi đã để ở gác bếp nên họ mua rồi gửi lại đây để dùng dần.

Đặc điểm của tỏi Pù Bin là khi đã gác bếp, ruột ở trong vẫn trắng như loại tỏi khác. Do đó để nhận biết chỉ có cách nếm thử. Nếu ăn 1 lần sẽ nhận ra ngay vị thơm và cay nồng đặc trưng của giống tỏi xứ này.

 

MẠNH TUẤN
(Theo NNVN)