Vì vậy, đầu xuân Canh Tý 2020, đông đảo bà con các địa phương đang hối hả tận dụng nguồn nước tưới chống hạn cho cà phê.
Ghi nhận tại các địa phương có diện tích cà phê lớn như xã Lộc Ngãi, Lộc Thành, Lộc Bảo, B’Lá, Lộc Đức, Lộc Quảng và thị trấn Lộc Thắng… (huyện Bảo Lâm) hay các xã Tân Châu, Tân Thượng, Tân Nghĩa, Đinh Trang Hòa, Hòa Bắc… (huyện Di Linh) và Đam B’ri, Đại Lào, Lộc Nga (TP Bảo Lộc) thì tiếng máy nổ bơm nước râm ran khắp nơi.
Mặt khác, người dân đang ngày đêm thay nhau canh máy châm dầu, kéo ống tưới cho hàng chục ngàn ha cà phê. Tại xã Lộc Ngãi (Bảo Lâm) máy bơm liên tục hoạt động.
Riêng mương thủy lợi hồ Đắk Long Thượng (xã Lộc Ngãi) dài hơn 20 km, chính quyền địa phương phải chia lịch, cắt cử người trực, để điều tiết nước.
Song, do lượng máy bơm nước quá đông, liên tục, nên nhiều khu vực ở xã Lộc Ngãi, nước vẫn chưa về. Ông Nguyễn Thành Linh (ngụ thôn 8, lo lắng: “Địa phương lên lịch xả nước tưới cho cà phê trong 6 ngày. Nhưng do đầu nguồn bà con tưới quá nhiều, nên đến nay nước vẫn chưa thể về.
Hiện, hơn 100 hộ dân chúng tôi đang thay nhau túc trực, chờ nước chống hạn cho cà phê. Hy vọng, đêm nay nước sẽ về”.
Trong khi đó, nguồn nước ở ao hồ, các con suối tự nhiên và ao hồ tự đào, tại các địa phương vẫn đảm bảo nguồn nước, nên công tác tưới chống hạn của người dân khá thuận lợi.
Theo ông Đậu Văn Xuân - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Bảo Lâm, nguồn nước trên địa bàn vẫn đảm bảo tưới hơn 95% diện tích cà phê.
Để đối phó với nắng hạn, ngoài việc chủ động điều tiết, phân phối nguồn nước hợp lý, các công trình thủy lợi, hồ chứa, địa phương đang vận động người dân bỏ bớt cành cà phê, sử dụng lá cà phê phủ gốc để giữ ẩm cho cây.
Ở huyện Di Linh, theo ông Trần Nhật Thi - Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh, ngoài nguồn nước sông, suối và hồ thủy lợi tự nhiên, địa phương còn có gần 6.000 ao hồ nhỏ, do người dân tự đào, để chống hạn.
“Mặc dù đầu xuân mới, nhưng người dân đã chủ động và đồng loạt ra quân, tưới chống hạn cho cây trồng. Qua kiểm tra thực tế, về cơ bản nguồn nước vẫn đáp ứng đủ.
Thống kê sau 4 ngày (từ mùng 4 - 7 tết Canh Tý 2020), đã có gần 60% diện tích cà phê toàn huyện được tưới. Để đảm bảo nguồn nước lâu dài, địa phương đang điều tiết tích nước, và phân phối nguồn nước sông suối, hồ thủy lợi.
Đồng thời, tuyên truyền, vận động người dân nạo vét ao hồ và tưới nước tiết kiệm, tránh lãng phí nguồn nước. Đặc biệt, để đạt hiệu quả cao, địa phương đang vận động người dân lắp đặt hệ thống tưới tự động để tránh lãng phí nguồn nước” - ông Trần Nhật Thi cho biết.
Gia Lai: Chăm sóc cà phê sau thu hoạch cho năng suất cao
Ngay sau Tết Nguyên đán, bà con Gia Lai đã tập trung tưới nước đợt 1, kết hợp cắt tỉa cành, bón phân cho cà phê, để có một vụ mùa bội thu.
Gia Lai hiện có hơn 94.900 ha cà phê, trong đó có 80.763 ha đang trong chu kỳ kinh doanh, và hơn 14.100 ha kiến thiết cơ bản. Vào mùa khô, nông dân phải tưới nước, bón phân để cây đủ dưỡng chất ra hoa, nuôi quả.
Ông Trương Quốc Canh (thôn Tân An, xã Ia Sao, huyện Ia Grai) cho biết: “Gia đình có hơn 2 ha cà phê kinh doanh. Sau Tết, tôi tranh thủ tưới nước cho vườn cây khi mầm hoa đã phân hóa. Việc tưới nước kịp thời sẽ quyết định đến năng suất niên vụ tới”.
Ông Canh đang tưới cho cà phê bằng béc phun, để tiết kiệm nước Ảnh: L.N
Tương tự, anh Nguyễn Hữu Nghị (thôn Hợp Nhất, xã Ia Yok, huyện Ia Grai) cũng đang tất bật tưới nước đợt 1 cho vườn cà phê 2 ha.
Anh Nghị cho hay: Năm nay, nước tại các hồ xuống thấp hơn, so mọi năm nên anh tranh thủ tưới trước Tết được gần 1 ha, còn hơn 1 ha bắt đầu tưới từ mùng 4 Tết đến nay.
Việc tưới nước đợt 1 cho cà phê hết sức quan trọng, nếu không tưới kịp thời, những mầm hoa có thể bị khô, năng suất sẽ giảm. “Đối với cây cà phê, mỗi vụ phải tưới 3-4 đợt.
Trước đây, tôi thường tưới trực tiếp vào gốc nhưng giờ nguồn nước ngày càng ít, nên tôi tưới bằng béc phun mưa, để tiết kiệm nước”-anh Nghị chia sẻ.
Theo nhận định của Đài Khí tượng Thủy văn Tây Nguyên, đầu năm 2020, nhiệt độ trên cả nước, có khả năng cao hơn so trung bình nhiều năm 0,5-1 độ C.
Riêng Tây Nguyên, lượng mưa từ tháng 1 - 3 phổ biến ở mức thấp hơn so trung bình nhiều năm, khoảng 15-30%, lượng dòng chảy trên các sông phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm, khoảng 25-40%.
Vì vậy, nguy cơ thiếu nước, thậm chí hạn hán trong vụ Đông Xuân 2019-2020 có thể xảy ra.
Ông Đào Lân Hưng-Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Ia Grai-cho biết: Ngay từ đầu mùa khô, huyện đã kiểm tra, đánh giá nguồn nước sông suối và các công trình thủy lợi, thủy điện.
Xây dựng kế hoạch phòng-chống hạn hán, để kịp thời triển khai các giải pháp phù hợp, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất. Đồng thời, nạo vét kênh mương, các cửa vào cống lấy nước, trạm bơm tưới, ao, giếng.
Tận dụng mọi nguồn nước và có kế hoạch vận hành, điều tiết, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, không để xảy ra việc tranh chấp nước tưới, giữa cây ngắn ngày, và dài ngày.
“Đến nay, người trồng cà phê đã tưới đợt 1 được hơn 50% diện tích. Chúng tôi thường xuyên hướng dẫn người dân chăm sóc cà phê. Qua kiểm tra cho thấy, lượng nước năm nay tại các ao, hồ, đập và suối thấp hơn so với cùng kỳ năm trước”-ông Hưng cho biết thêm.
Ngoài ra, các địa phương đã khuyến cáo, nông dân trồng cà phê thực hiện đồng bộ các biện pháp kỹ thuật canh tác bền vững, theo tiêu chuẩn chất lượng 4C, UTZ, VietGAP để tiết kiệm nước.
Ông Nguyễn Kim Anh-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đak Đoa-cho hay: Đak Đoa có diện tích cà phê lớn nhất tỉnh. Cơ quan chuyên môn cũng đang hướng dẫn người dân chăm sóc cây cà phê sau thu hoạch.
“Với đặc điểm của cây cà phê, sau mỗi vụ thu hoạch, phải cắt tỉa cành, tưới nước, và bón phân đúng thời điểm, để cây đạt năng suất cao. Do đó, cần tăng lượng phân bón, giúp cây đủ sức nuôi cành và quả.
Để đảm bảo nguồn nước tưới trong điều kiện biến đổi khí hậu, người dân cần áp dụng các biện pháp tưới tiết kiệm, hợp lý, tránh thiếu nước cuối vụ”-ông Nguyễn Kim Anh chia sẻ.