Tên đề tài: Nghiên cứu đề xuất, ứng dụng giải pháp khoa học công nghệ phù hợp trong phòng, chống và giảm thiểu rủi ro lũ quét tại khu vực miền núi phía Bắc

Tổ chức chủ trì: Viện Thủy công- Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam

Cơ quan chủ quản: Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

Chủ nhiệm đề tài: TS. Vũ Bá Thao

 Các cá nhân tham gia đề tài: ThS. Trần Văn Quang, GS.TS. Nguyễn Quốc Dũng, TS. Đỗ Hoài Nam, ThS. Đinh Xuân Trọng, ThS. Đinh Văn Thức, ThS. Phạm Văn Minh, ThS. Phan Việt Dũng, TS. Ngô Thị Thanh Hương, TS. Nguyễn Thái Bình

 Thời gian thực hiện: 2019-2021

Kinh phí thực hiện: 3.300 triệu đồng

 Cấp phê duyệt: Quyết định số 4870/QĐ-BNN-PCTT ngày 15 tháng 12 năm 2022 của Bộ Nông nghiệp và PTNT

Nghiệm thu: ngày 25 tháng 12 năm 2022 tại Hà Nội

Kết quả nghiên cứu:

Kết quả điều tra một số trận lũ quét điển hình xảy ra trong khoảng 5 năm gầy đây ở khu vực miền núi phía Bắc được tóm lược và sơ họa theo hướng lượng hóa. Lũ quét được phân loại dựa trên 5 tiêu chí gồm: nguồn nước sinh lũ; nguồn vật chất sinh lũ; đặc trưng địa mạo của lũ bùn đá; thành phần vật chất của lũ bùn đá; tính chất thể lỏng của lũ bùn đá. Đề xuất phân cấp thiệt hại do lũ quét dựa vào hai tiêu chí là số người chết và tổn thất kinh tế trực tiếp, phân chia ra 5 cấp thiệt hại. Các yếu tố cơ bản hình thành lũ quét gồm: (1) Địa hình dốc: điều kiện địa hình dốc tạo thế năng dòng chảy lớn và địa mạo tạo hình thái lưu vực thuận lợi tập trung nước và nghẽn dòng; (2) Nguồn vật chất đất đá dồi dào: điều kiện địa chất rời rạc, lớp phong hóa mạnh, xuất hiện nhiều rãnh xói, sạt lở, trượt lở; (3) Nguồn nước đủ lớn: điều kiện về nguồn nước do mưa dài ngày hoặc mưa lớn cục bộ hoặc nước do vỡ hồ chứa. Các phương thức tác động của lũ quét chủ yếu gồm: xói mòn, sạt lở, trượt lở và dịch chuyển đất đá và cùng hòa vào dòng chảy với vận tốc lớn, sức tàn phá mạnh. Các hình thức gây thiệt hại của lũ quét bao gồm: vùi lấp, va đập, nhấn chìm, cuốn trôi.

Nghiên cứu đã xây dựng hướng dẫn điều tra, khảo sát lũ quét phục vụ thiết kế công trình phòng chống và giảm thiểu rủi ro do lũ. Và xây dựng hướng dẫn thiết kế công trình phòng chống và giảm nhẹ rủi ro lũ quét. Bên cạnh đó, đề tài đề xuất một số giải pháp phi công trình trong phòng chống và giảm thiểu rủi ro lũ quét phù hợp với điều kiện ở miền núi phía Bắc. Đồng thời, xây dựng hướng dẫn dự báo cảnh báo lũ quét dựa vào cộng đồng bằng các hình thức nghe âm thanh, quan sát trực quan và sử dụng công cụ. Đồng thời, đề xuất được phương pháp công nghệ để cánh báo và dự báo lũ quét khi đã hiểu được bản chất (tính chất, quy luật vận động) phục vụ cho công tác dự báo thời gian thực trên cơ sở công nghệ.

(Nguồn: Thư viện Bộ Nông nghiệp và PTNT- DT20236725/GGN 23-01-002)